လူမႈဆက္ဆံေရးကြန္ရက္မ်ားႏွင့္ စိတ္က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ ဆက္စပ္မႈမ်ား

တိုးတက္ေခတ္မီေျပာင္းလဲလာသည့္ နည္းပညာမ်ားႏွင့္အတူ လူသားတို႔၏ ေနထိုင္မႈစ႐ိုက္ပံုစံမ်ားလည္း ေျပာင္းလဲလာခဲ့သည္။ ပထမဆံုး အီးေမးကို ၁၉၇၁ ခုႏွစ္တြင္ စတင္မိတ္ဆက္ ပို႔ေဆာင္ႏိုင္ခဲ့သည္။ ထုိမွတစ္ဆင့္ ႏွစ္ေပါင္း ၄၀ ေက်ာ္ၾကာၿပီးေနာက္ လူမႈဆက္ဆံေရး ကြန္ရက္မ်ား (Social Media) မ်ားသည္ အင္တာနက္အသံုးျပဳျခင္းမ်ား တိုးတက္လာသည္ႏွင့္အတူ မုန္တိုင္းပမာ လ်င္ျမန္စြာျဖင့္ ကမၻာႀကီးတြင္ ေနရာယူလာၾကသည္။ လူမႈဆက္ဆံေရးကြန္ရက္မ်ားျဖစ္သည့္ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္၊ တြစ္တာတို႔ကို ယခုကမၻာတစ္၀န္းတြင္ လူေလးေယာက္လွ်င္ တစ္ေယာက္ႏႈန္းျဖင့္ အသံုးျပဳေနၾကၿပီျဖစ္သည္။
     ပံုမွန္အားျဖင့္ဆိုရေသာ္ ထိုကဲ့သို႔ လူမႈဆက္ဆံေရးကြန္ရက္မ်ားကို အသံုးျပဳျခင္းသည္ ထိခိုက္မႈမရွိဟုဆိုေသာ္လည္း ေလ့လာဆန္းစစ္သူအခ်ဳိ႕ကမူ လူမႈဆက္ဆံေရးကြန္ရက္မ်ားသည္ စိတ္ဓာတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ က်န္းမာေရးႏွင့္ ေနထုိင္မႈစ႐ိုက္ပံုစံအေပၚ ထိခုိက္လႊမ္းမုိးမႈမ်ားရွိလာသည္ဟု ဆိုၾကသည္။ Medical News Today မွ ေလ့လာခ်က္တစ္ခုတြင္ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္အသံုးျပဳျခင္းသည္ စိတ္လႈပ္ရွားမႈကိုျဖစ္ေပၚေစၿပီး လူတစ္ေယာက္၏စိတ္ခံစားမႈ မျပည့္စံုျခင္း၊ အလိုမက်ျခင္းမ်ားကုိ ျဖစ္ေပၚေစေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရသည္ဟုဆိုသည္။
      University of Michigan မွ လတ္တေလာဆန္းစစ္ခ်က္အရ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္အသံုးျပဳျခင္းသည္ လူသားတို႔အေပၚ မေပ်ာ္ရႊင္ျခင္း၊ မႏွစ္ၿမိဳ႕ျခင္း၊ ဘ၀တြင္ မျပည့္စံုျခင္း အစရွိသည့္ခံစားခ်က္မ်ားကို ျဖစ္ေပၚေစသည္ဟုဆိုသည္။ သူတို႔၏အဆုိအရမူ အေပၚယံအျမင္အရ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္သည္ လူသားတို႔အတြက္ အဖိုးမျဖတ္ႏိုင္ေသာ သတင္းမ်ား၊ အခ်က္အလက္မ်ား၊ ဆက္သြယ္မႈမ်ားျဖင့္ လိုအပ္ခ်က္မ်ားကုိ ျဖည့္ဆည္းေပးႏုိင္ေသာ္လည္း ေရရွည္တြင္မူ ဆန္႔က်င္ဘက္ရလဒ္ကိုသာ ရေစႏုိင္ေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရသည္။
      ထုိအဆိုမ်ားသည္ မွန္ကန္ေနပါသလား၊ လူမႈဆက္ဆံေရး ကြန္ရက္မ်ားအသံုးျပဳျခင္းကို ကန္႔သတ္သင့္သည္လား စသည့္ေမးခြန္းမ်ားကိုမူ မိမိကိုုယ္တိုင္ပင္ ဆံုးျဖတ္ရမည္ျဖစ္သည္။
လူမႈဆက္သြယ္ေရးကြန္ရက္က ဘယ္လိုဆြဲေဆာင္သလဲ
      ၁၉၈၀ ျပည့္ႏွစ္ေနာက္ပိုင္းတြင္ အင္တာနက္ ၀န္ေဆာင္မႈေပးေသာကုမၸဏီမ်ားက အေမရိကန္တြင္  Dial Up ၀န္ေဆာင္မႈကို စတင္မိတ္ဆက္ခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္တြင္မွ တစ္ဆင့္ထက္တစ္ဆင့္ တိုးတက္ေျပာင္းလဲလာခဲ့ၿပီး ၿဂိဳဟ္တုစနစ္၊ ႀကိဳးမဲ့စနစ္၊ ဖိုက္ဘာဆက္ ေၾကာင္းအစရွိသည္ျဖင့္ ၀န္ေဆာင္မႈမ်ားေပးႏိုင္ခဲ့သည္။

လက္ရွိအခ်ိန္တြင္မူ အင္တာနက္ဆက္သြယ္ေရးစနစ္မ်ား ေကာင္းမြန္လာသည္ႏွင့္အမွ် လူမႈဆက္ဆံေရးကြန္ရက္မ်ားကို လြယ္ကူစြာ အသံုးျပဳႏိုင္လာျခင္းကလည္း ဆြဲေဆာင္မႈတစ္ခုပင္ျဖစ္သည္။ ဥပမာအားျဖင့္ဆုိေသာ္ စာတုိက္မွတစ္ဆင့္ စာမ်ားကို ပို႔ေဆာင္ျခင္းထက္ အီးေမးမ်ားကိုအသံုးျပဳၿပီး အခ်ိန္ကုန္၊ ေငြကုန္ေၾကးက်သက္သာစြာျဖင့္ လုပ္ေဆာင္လာႏုိင္ၾကသည္။ ထိုအခ်က္အဆုိမ်ားအေပၚတြင္ အေျခခံၿပီး လူမႈဆက္သြယ္ေရးကြန္ရက္မ်ားကုိ တည္ေဆာက္လာၾကသည္။
ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္၏ ရည္ရြယ္ခ်က္ေဆာင္ပုဒ္မွာ

ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္၏ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ ကမၻာတစ္၀န္းရွိ လူအမ်ားကို လြယ္ကူပြင့္လင္းစြာ ဆက္သြယ္ခ်ိတ္ဆက္ၿပီး လူအားလံုးကို အခ်က္အလက္မ်ား၊ သတင္းမ်ား၊ အေၾကာင္းအရာမ်ားကို အခ်ိန္ႏွင့္ တစ္ေျပးညီ မွ်ေ၀ေပးေစႏုိင္ရန္ျဖစ္သည္။ ထို႔ျပင္ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္ကို အသံုးျပဳျခင္းအားျဖင့္ သူငယ္ခ်င္းမ်ား၊ မိသားစု၀င္မ်ားျဖင့္ ဆက္သြယ္ခ်ိတ္ဆက္ၿပီး လက္ရွိျဖစ္ပ်က္ေနေသာ အျဖစ္အပ်က္မ်ား၊ အေျခအေနမ်ားကို မွ်ေ၀ေဖာ္ျပေစႏုိင္ရန္ျဖစ္သည္။

      ထိုကဲ့သို႔ေသာ ေဆာင္ပုဒ္ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားျဖင့္ လူအမ်ားစု၏အခက္အခဲမ်ားကို လြယ္လင့္တကူ ဆက္သြယ္ခ်ိတ္ဆက္ ေျဖရွင္းေပးႏုိင္မႈမ်ားေၾကာင့္ လူမႈဆက္သြယ္ေရးကြန္ရက္မ်ားကို ပိုမုိအသံုးျပဳမႈ မ်ားျပားလာခဲ့ၾကသည္။
လူမႈဆက္သြယ္ေရးကြန္ရက္မ်ားအသံုးျပဳရျခင္းကိုစြဲလမ္းျခင္း
      လတ္တေလာ ဆန္းစစ္ထားေသာ အခ်က္အလက္မ်ားအရ အသံုးျပဳသူမ်ား၏ ၆၃ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ တစ္ေန႔လွ်င္ အနည္းဆံုး တစ္ႀကိမ္၀င္ေရာက္အသံုးျပဳၿပီး ၄၀ ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္အထက္သည္ တစ္ႀကိမ္ထက္ပုိၿပီး ၀င္ေရာက္အသံုးျပဳေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရသည္။
အသံုးျပဳသူမ်ားသည္ အေၾကာင္းျပခ်က္အမ်ဳိးမ်ဳိးျဖင့္ လူမႈဆက္သြယ္ေရး ကြန္ရက္မ်ားကုိ အသံုးျပဳၾကသည္။ အခ်ဳိ႕က သူငယ္ခ်င္းမ်ား၊
မိတ္ေဆြမ်ားႏွင့္ အျခားလူမ်ား၏သတင္းမ်ား၊ အခ်က္အလက္မ်ား၊ ဓာတ္ပံုမ်ားကို ဖတ္႐ႈၾကၿပီး အခ်ဳိ႕ကမူ ခံစားခ်က္မ်ား၊ ခံယူခ်က္မ်ား
(Status Update) ကုိ တင္ေလ့ရွိသည္။
Dr.Shannon M.Rauch (Benedictine University at Messa, AZ) က လူမႈဆက္ဆံေရးကြန္ရက္မ်ားကို အသံုးျပဳျခင္းေၾကာင့္ စိတ္အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္ေစျခင္း၊ အပ်င္းေျပေစျခင္းတို႔ကို ျဖစ္ေစသည္ဟုဆိုသည္။ လူမႈဆက္ဆံေရးကြန္ရက္မ်ားသည္ လူတစ္ေယာက္ကို အခ်ိန္ျပည့္သံုးျပဳေစႏိုင္ရန္အတြက္ အၿမဲတြန္းအားေပးေနသည္ဟု သူကဆိုသည္။ Status Update လုပ္သူတစ္ေယာက္သည္ မိိမိ၏ Status တြင္ Comment  မ်ား၊ Like  မ်ားရလာသည္ႏွင့္တစ္ၿပိဳင္နက္ ထိုကဲ့သို႔ေသာ Update ျပဳလုပ္ျခင္းကို တြန္းအားေပးသကဲ့သို႔ျဖစ္ေစၿပီး ထပ္ကာထပ္ကာျပဳလုပ္ေစကာ အေလ့အက်င့္တစ္ခုသဖြယ္ ေျပာင္းလဲသြားႏိုင္သည္။
ထိုကဲ့သို႔ေသာ အေၾကာင္းအရာအျပဳအမူမ်ားသည္ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္အသံုးျပဳျခင္းအေပၚ စြဲလမ္းမႈကုိ ပိုမိုျဖစ္ေစႏိုင္သည့္ အရာပင္ျဖစ္သည္။ စိတ္၀င္စားစရာေကာင္းေသာ ေတြ႕ရွိ ခ်က္တစ္ခုမွာ စိတ္လႈပ္ရွားမႈမ်ားေသာ၊ စိတ္ခံစားမႈမ်ားေသာ၊ လူမႈဆက္ဆံေရးအားနည္းေသာသူမ်ားသည္ အင္တာနက္တြင္ လူမႈဆက္ဆံေရးကြန္ရက္ကုိ ပိုမိုအသံုးျပဳေၾကာင္းေတြ႕ရွိရသည္။ လူမႈဆက္သြယ္ေရး ကြန္ရက္အသံုးျပဳသူမ်ားတြင္ ေကာင္းမြန္ေသာ စိတ္ခံစားမႈမ်ားကိုလည္း ခံစားရရွိေစႏိုင္ပါသည္။ ေလ့လာခ်က္မ်ားအရ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္သံုးစြဲမႈစြဲလမ္းသူမ်ားသည္ ဆက္သြယ္ေရးကြန္ရက္ကို အသံုးျပဳျခင္းျဖင့္ မိမိကိုယ္မိမိယံုၾကည္ခ်က္ တိုးတက္ခိုင္မာလာျခင္း၊ စိတ္ေက်နပ္မႈရွိျခင္းမ်ားကိုလည္း ေတြ႕ရွိရသည္။ သို႕ေသာ္ မည္သည့္အရာတြင္မဆို အေကာင္းသည္ႏွင့္အဆိုးသည္ ဒြန္တြဲေနတတ္ေပသည္။
လူမႈဆက္ဆံေရး ကြန္ရက္အသံုးျပဳျခင္းႏွင့္ စိတ္ခံစားမႈမ်ား
      ၂၀၁၂ ခုႏွစ္တြင္ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ Anxiety UK Survery on Social Media Use မွ ေတြ႕ရွိခ်က္အရ လူမႈဆက္သြယ္ေရး ကြန္ရက္အသံုးျပဳသူမ်ား၏ ၅၃ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ အေနအထုိင္ႏွင့္ ျပဳမူပံုစ႐ိုက္မ်ားေျပာင္းလဲေစခဲ့ၿပီး ထုိထဲမွ ၅၁ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ အဆုိးဘက္သုိ႔ ေျပာင္းလဲသြားေစခဲ့သည္ဟုဆိုသည္။ ကြန္ရက္အသံုးျပဳသူမ်ားသည္ မိမိကုိယ္ကိုယ္ သူတစ္ပါးႏွင့္ႏႈိင္းယွဥ္ၿပီး စိတ္အားငယ္မႈ၊ စိတ္ဓာတ္က်မႈ အစရွိသည့္စိတ္ခံစားမႈ ဆိုးရြားျခင္းမ်ားကုိ ခံစားရေၾကာင္းေတြ႕ရွိရသည္။
မိမိသူငယ္ခ်င္းမ်ား၊ မိတ္ေဆြမ်ား၏ ေအာင္ျမင္မႈမ်ားျဖင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ၿပီး ယံုၾကည္ခ်က္ေလ်ာ့နည္းကာ စိတ္ခံစားမႈကို ပိုမိုဆိုးရြားေစသည္ဟုဆိုသည္။ ထို႕ျပင္ ေလ့လာဆန္းစစ္ ခ်က္တြင္ပါ၀င္သူမ်ား၏ ၆၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္သည္ လူမႈဆက္ သြယ္ေရးကြန္ရက္မ်ားကိုအသံုးျပဳျခင္းျဖင့္ စိတ္က်ဥ္းက်ပ္ျခင္း၊ စိတ္ညစ္ေစျခင္း၊ စိတ္ေျဖေလွ်ာ့မႈခက္ခဲေစျခင္းတို႔အျပင္ ေနာက္ဆံုး အိပ္မေပ်ာ္ျခင္းကိုပါ ခံစားရသည္ဟုဆိုၿပီး ထိုထဲမွ ၅၅ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔သည္ လူမႈဆက္သြယ္ေရးကြန္ရက္မ်ားကို အသံုးမျပဳရသည့္ အခ်ိန္မ်ားတြင္ စိတ္ပူပန္ျခင္း၊ စိတ္မသက္မသာျဖစ္ျခင္းတို႔ကိုပါ ခံစားေစရေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရသည္။
အထက္ကဆိုခဲ့သည့္အတိုင္း အသက္ ၃၀ ေအာက္အရြယ္မ်ားတြင္ လူမႈဆက္သြယ္ေရးကြန္ရက္မ်ားကို အမ်ားဆံုး အသံုးျပဳၾကသည့္အေလ်ာက္ ဆိုက္ဘာတိုက္ခုိက္မႈမ်ား၊ လူမႈေရးတိုက္ခိုက္မႈမ်ားကိုလည္း ျပဳလုပ္ခံရေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရသည္။ ထုိ႔အတြက္ေၾကာင့္ ကေလးသူငယ္မ်ားတြင္လည္း မိဘမ်ား၏ ေစာင့္ၾကည့္မႈေအာက္မွသာ ဆက္သြယ္ေရးကြန္ရက္မ်ားကို အသံုးျပဳသင့္သည္ဟုဆိုသည္။ ထို႔ျပင္ အသံုးျပဳရာတြင္လည္း အခ်ိန္အတိုင္းအတာတစ္ခုျဖင့္သာ အသံုးျပဳျခင္းျဖင့္ မိမိကိုယ္ကုိ ပိုမိုအက်ဳိးရွိေစသည္ဟုလည္းဆိုသည္။
ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္ကို အသံုးျပဳၿပီး စိတ္ဓာတ္အင္အား၊ စိတ္က်န္းမာေရး၊ ေပ်ာ္ရႊင္ေသာ ေနထုိင္မႈပံုစံကို ရရွိေစႏိုင္ပါသလား
      ေလ့လာဆန္းစစ္ခ်က္အမ်ားစုတြင္ လူမႈဆက္သြယ္ေရး ကြန္ရက္မ်ား အသံုးျပဳျခင္းေၾကာင့္ စိတ္ခံစားမႈမ်ားကို ဆိုးရြားေစၿပီး မေကာင္းသည့္ဘက္တြင္ ပိုမိုအားသန္ေစေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရသည္ဟု ဆိုေသာ္လည္း အခ်ဳိ႕ကမူ စိတ္ခံစားမႈကိုတိုး တက္ေပ်ာ္ရႊင္ေစႏိုင္ေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရသည္ဟုဆိုသည္။ ထို႔ျပင္ လူတစ္ေယာက္၏ စိတ္က်န္းမာေရး၊ စိတ္ခံစားမႈမ်ားကိုလည္း လူမႈဆက္သြယ္ေရးကြန္ရက္မ်ားမွ ေလ့လာႏိုင္သည္။ Medical News Today မွ University of Missouri ၏ ေလ့လာခ်က္တြင္ Facebook Activity  မ်ားသည္ လူတစ္ေယာက္၏ စိတ္ခံစားမႈ၊ စိတ္က်န္းမာေရးကို ေလ့လာႏိုင္ရန္အတြက္ အေကာင္းဆံုးနည္းလမ္းျဖစ္သည္ဟုဆိုသည္။
အျခားေလ့လာမႈတစ္ခုျဖစ္ေသာ University of California San Diego (UCSD) မွ ေတြ႕ရွိခ်က္အရ လူမႈဆက္သြယ္ေရး ကြန္ရက္မ်ားသည္ ေပ်ာ္ရႊင္မႈမ်ားကုိ ေ၀မွ်ေပးႏုိင္သည္ဟုဆိုသည္။ ေပ်ာ္ရႊင္စရာေကာင္းေသာ Status Update မ်ားသည္ အျခားသူမ်ားကိုပါ ထုိကဲ့သို႔ ွ Status မ်ားကို Update ျပဳလုပ္လာေစရန္အတြက္ တြန္းအားေပးႏိုင္သည္ဟုဆိုသည္။ အခ်ဳပ္အားျဖင့္ ဆိုရေသာ္ ထုိကဲ့သို႔ ေပ်ာ္ရႊင္စရာမ်ားျဖန္႔ေ၀မႈသည္ အရိွန္အဟုန္ႀကီးမားစြာျဖင့္ ပ်ံ႕ႏွံ႕ေစႏိုင္ၿပီး တျဖည္းျဖည္းႀကီးမားလာကာ ေကာင္းမြန္ေသာ ေနထုိင္မႈဘ၀ပံုစံကို ေပးစြမ္းႏိုင္သည္ဟုဆိုသည္။ လူတစ္ေယာက္၏ စိတ္ခံစားခ်က္ေကာင္းမြန္မႈသည္ အခ်ိန္တိုအတြင္း လူအမ်ားသို႔ ပ်ံ႕ႏွံ႔သြားေစႏိုင္ၿပီး စိတ္ဓာတ္က်န္းမာေရးကိုသာမက ႐ုပ္က်န္းမာေရးကိုပါ အေထာက္အကူျဖစ္ေစႏိုင္ေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရသည္ဟုဆိုသည္။
     နိဂံုးခ်ဳပ္အားျဖင့္ဆိုရေသာ္ အေကာင္းအဆိုးဒြန္တြဲေနေသာ လူမႈဆက္ဆံေရး ကြန္ရက္အသံုးျပဳျခင္းကို တိက်ေသခ်ာေသာ အေျဖထုတ္ရန္မွာမူ ခက္ခဲေနေပေသးသည္။ မည္သို႔ပင္ ဆိုေစကာမူ လူမႈဆက္သြယ္ေရး ကြန္ရက္မ်ား၏တည္ရွိမႈသည္ အလြယ္တကူ ေပ်ာက္ကြယ္သြားဖြယ္မရွိဘဲ ဆက္လက္တည္ရွိ တိုးတက္ေနမည္မွာေတာ့ အမွန္ပင္ျဖစ္ေပေတာ့သည္။

Ref : B2B Magazine